王晓东：深入学习贯彻全国两会精神 以发展实绩来检验落实成效
.svg) | ||||
| ||||
 | ||||
| Основана | 1461 (Кралска библиотека) 1792 (Национална библиотека)[1] | |||
|---|---|---|---|---|
| Место | Париз | |||
| Фонд | ||||
| Обем | 30 милиони[2] | |||
| Други информации | ||||
| Бу?ет | 254 млн. €[2] | |||
| Директор | Брино Расин | |||
| Кадар | 2.700 | |||
| Службена страница | bnf.fr | |||
| Карта | ||||
Национална библиотека на Франци?а (француски: Bibliothèque nationale de France или BnF) — главна државна библиотека на Франци?а сместена во Париз. Има улога на депозитна библиотека за сите дела издадени во зем?ата.
Истори?а
[уреди | уреди извор]Среден век и ренесанса
[уреди | уреди извор]Установата води потекло од кралската библиотека на Шарл V во дворецот Лувр, започната во 1368 г. Првичнот фонд се состоел од збирка ракописи наследени од неговиот претходник, ?ован II, ко?а Шарл ?а префрлил во Лувр од дворецот Консиержери. Првиот познат библиотекар бил кралскиот секретар Клод Мале, ко? составил и своевиден каталог на делата. Други пописи напарвиле Жан Бланше (1380), Жан де Бег (1411) и уште еден старател во 1424 г. Шарл V бил голем ?убител на знае?ето и го поттикнувал препишува?ето на древни дела и собира?ето на книги. За таа цел ангажирал врвни интелектуалци од тоа време како Никола Оремски, Раул де Прел и други. По смртта на Шарл VI, збирката по свое нао?а?е ?а купил англискиот намесник на Франци?а, во?водата од Бедфорд и во 1424 г. ?а пренел во Англи?а. По неговата смрт во 1435 г. збирката е растурена по разни места.[3][4]
Шарл VII не се потрудил да ?а поврати збирката, но библиотеката почнала да се збогатува со по?авата на печате?ето. Во 1461 г. е почната друга збирка со фонд наследен од Лу? XI, а подоцна Шарл VIII ?а надополнил, природава??и го запленетиот дел од кралската збирка на Арагон.[5] Лу? XII ?а надополнил кралската библиотека со наследените книги од Блоа, како и со збирката на Лудвиг Бришки и запленети книги од Милано. Во 1534 г. Франсоа I ?а префрлил збирката во Фонтенбло, притоа соединува??и ?а со неговата лична библиотека. Во текот на неговото владее?е се случил подем во уметничкото и скапоценото укоричува?е, што го направило собира?ето на книги уште попрестижно. Оттука, книгите придодадени во времето на Франсоа I и Анри II претставуваат ремек-дела на книговезниот занает.[4]
Подем
[уреди | уреди извор]
Под старателство на Жак Ам?о, збирката е пренесена во Париз, но притоа се загубени многу вредни дела. Анри IV повторно ?а преместил во Клермонската школа, а во 1604 г. истата е вратена Париз, ово? пат на улицата Арп. Со старателството на Жак Огист де Ту, библиотеката почнала да се претвора во една од на?богатите книжни збирки во светот. Него го наследил синот, ко? потоа е погубен за државно предавство, па на библиотекарската функци?а дошол правникот Жером Би?он и неговите семе?ни наследници. Под раководство на Ту, кон библиотеката се приопштени и збирките на кралицата Катерина Медичи. Библиотеката почнала нагло да се зголемува за време на кралевите Лу? XIII и Лу? XIV, во голема мера поради книжевната страст на државникот Жан Батист Колбер.[4]
По некое време се покажало дека просториите на ул. Арп се ве?е премали, и затоа во 1666 г. фондот е преместен во поголемо здание на ул. Вив?ен. Државникот Лувоа се покажал како многу посветен и испланирал изградба на величествена библиотечна зграда на плоштадот Вандом, но планот не се остварил поради неговата смрт. Сето време како книгонабавувачи биле ангажирани де?ци како Жан Мабил?он, Мелхиседек Тевено и други. Во 1688 г. е направен осумтомен каталог.[4]
Библиотеката е отворена за ?авноста во 1692 г, под управа на опатот Лувоа, син на истоимениот државник. Него го наследил опатот Би?он, ко? темелно го реформирал библиотечниот систем и направил каталози во 11 тома, составени во периодот од 1739 до 1753 г. Со избива?ето на Француската револуци?а, фондот западнал во голема опасност од уништува?е, но бил спасен благодарение на усилбите на книжарите Антоан Огистен Ренуар и ?озеф ван Прат.[4]
Национализаци?а
[уреди | уреди извор]За време на радикалната фаза на Француската револуци?а, фондот достигнал 300.000 дела со придодава?ето на личните библиотеки на аристократите и свештенството. Со основа?ето на Првата Француска Република во септември 1792 г, библиотеката е прогласена за национална установа во сопственост на народот.[3]
Со доа?а?ето на власт, Наполеон покажал голем интерес за библиотеката. Издал наредба покраинските библиотеки во зем?ата да ги дадат сите дела што ги нема во националната, надоместува??и им од дуплираните збирки. Со ова, Наполеон овозможил централната библиотека да има барем по еден примерок од секо?а книга во Франци?а. Фондот дополнително се проширил со пленот од неговите осво?ува?а, но тие дела се вратени со падот на неговиот режим. Во периодот од 1800 до 1836 г. со библиотеката исклучиво ракводел ?озеф ван Прат. Во средината на 1830-тите библиотеката имала 650.000 печатени дела и 80.000 ракописи.[4]
По низа историски настани и промени во државното уредува?е, библиотеката го добила името ?Царска национална библиотека“, а во 1868 г. е преместена во новоизградени об?екти на ул. Ришел?е по проект на Анри Лабруст. По смртта на Лабруст во 1875 г. библиотеката е проширена, додадено е велелепно скалиште и Овална соба, а како архитект на проширува?ето се ?авил Жан Лу? Паскал. Во 1896 г. библиотеката сè уште претставувала на?големо складиште на книги во светот, титула ко?а подоцна ?а изгубила.[6] Во 1920 г. библиотеката имала 4.050.000 книги и 11.000 ракописи.[4]
Нови об?екти
[уреди | уреди извор]
На 1988 г. претседателот Франсоа Митеран на?авил изградба на една од на?големите и на?современи библиотеки на светот, предвидена да ги содржи сите области на знае?е и да биде достапна за сите со на?современа техника за пренос на податоци што ?е се консултира од далечина и ?е соработува со другите европски библиотеки. За изградбата на об?ектите во 1989 г. е ангажирано проектантското студио на архитектот Доминик Перо, а не?зин изведувач бил ?Буиг“ (Bouygues).[7] Градежните работи биле сложени и во голема мера отстапувале од предвидените средства. Новото здание е отворено на 15 декември 1996 г.[8] и има фонд од преку 10 милиони дела. Некои од збирките и понатаму се сместени во зданието на ул. Ришел?е.
Задача
[уреди | уреди извор]Националната библиотека на Франци?а е ?авна установа во надлежност на министерството за култура. Има за задача да депонира задолжителни примероци, собира дела, да ги конзервира и да ги стави на располага?е на ?авноста. Составува референтен каталог, соработува со други национални и ме?ународни организации и учествува во истражувачки програми.
Старогрчки ракописи
[уреди | уреди извор]
Библиотеката има околу 5.000 старогрчки ракописи, сместени во три фонда:
- Старогрчки фонд (Ancien fonds grec)
- Коасленов фонд (fonds Coislin)
- Дополнителен грчки фонд (Fonds du Supplément grec)
Галика
[уреди | уреди извор]?Галика“ (Gallica) е дигитална библиотека на установата, основана во 1997 г. Во неа се опфатени следниве содржини:[9]
- 1.600.000 документи
- 320.000 книги
- 36.000 карти
- 19.462 ракописи
- 410.000 слики
- 830.000 весници и списани?а
- 7.000 партитури
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Jack A. Clarke. "French Libraries in Transition, 1789–95." The Library Quarterly, Vol. 37, No. 4 (Oct., 1967)
- ↑ 2,0 2,1 ?La BnF en chiffres“. Архивирано од изворникот на 2025-08-05. Посетено на 2025-08-05.
- ↑ 3,0 3,1 Paul M. Priebe. "From Bibliothèque du Roi to Bibliothèque Nationale: The Creation of a State Library, 1789–1793." The Journal of Library History (1974–1987), Vol. 17, No. 4 (Fall, 1982)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6
Оваа стати?а содржи текст од дело кое сега е во ?авна сопственост: ?National Library of France (англиски)“. Encyclopedia Americana. 1920.CS1-одржува?е: ref=harv (link)
- ↑ Konstantinos Staikos (2012), History of the Library in Western Civilization: From Petrarch to Michelangelo, New Castle, DE: Oak Knoll Press, ISBN 978-1-58456-182-8
- ↑ Dunton, Larkin (1896). The World and Its People. Silver, Burdett. стр. 38.
- ↑ ?Bouygues: Bibliothèque nationale de France“. Архивирано од изворникот на 2025-08-05. Посетено на 2025-08-05.
- ↑ Ramsay, Raylene L. (2003). French women in politics: writing power, paternal legitimization, and maternal legacies. Berghahn Books. стр. 17. ISBN 978-1-57181-082-3. Посетено на 21 ма? 2011.
- ↑ податоци од ?ануари 2012 г
Надворешни врски
[уреди | уреди извор] |
?Национална библиотека на Франци?а“ на Ризницата ? |
48°50′01″N 2°22′33″E? / ?48.83361°N 2.37583°E
|